Zmiany w finansowaniu placówek oświatowych w 2025 roku – nowe zasady, wytyczne i procedury rozliczania dotacji

Spis treści

Koniec subwencji oświatowej – nowa „kwota potrzeb oświatowych”

Składowe kwoty potrzeb oświatowych:

Kwota ta będzie obliczana na podstawie kilku czynników:‍

• ‍Potrzeby wyrównawcze – środki przeznaczone dla samorządów o niższych dochodach, które dotychczas otrzymywały subwencję wyrównawczą. Uwzględniane będą liczba oddziałów i specyfika placówek.‍
• Potrzeby oświatowe – główne źródło finansowania szkół i przedszkoli, obliczane w oparciu o liczbę uczniów i specyficzne potrzeby placówek.‍
• Potrzeby rozwojowe – środki na rozwój edukacji, w tym na wsparcie nowych kierunków kształcenia.‍
• Potrzeby ekologiczne – fundusze przeznaczone na działania związane z ochroną środowiska i nowoczesnymi technologiami.‍
• Potrzeby uzupełniające – dodatkowe wsparcie dla jednostek samorządowych w szczególnych przypadkach.

Nowe zasady naliczania i korekty kwoty potrzeb oświatowych

Zmianie ulega sposób naliczania środków oraz ich korekta w trakcie roku budżetowego.

• Kwota potrzeb oświatowych nie może być mniejsza niż w roku poprzednim, ale może być skorygowana w związku ze zmianami w realizowanych zadaniach edukacyjnych.
• Do 30 czerwca każdego roku Minister Edukacji ponownie obliczy kwoty potrzeb finansowych samorządów, porówna je z pierwotnymi danymi i w razie potrzeby dokona korekty.
• Rezerwa na uzupełnienie dochodów samorządów – w przypadku wzrostu zakresu zadań edukacyjnych jednostki będą mogły ubiegać się o dodatkowe środki.

Podwyższenie standardu A i zmiany w wagach naliczania środków

Jednym z kluczowych elementów reformy jest wzrost tzw. standardu A, czyli kwoty bazowej przeznaczonej na jednego ucznia. W 2025 roku wartość ta wzrasta o 5,4% i wynosi 9 477 zł.

Ponadto zmieniają się wagi naliczania środków, zwłaszcza w zakresie finansowania specjalistów zajmujących się wsparciem psychologiczno-pedagogicznym.

• Nowa waga 0,034 – na pomoc psychologiczną dla przedszkolaków.

• Wzrost wagi na pomoc psychologiczną w szkołach podstawowych – z 0,025 na 0,053 (wzrost o 112%).

Finansowanie uczniów z autyzmem i niepełnosprawnościami sprzężonymi

Jedną z najistotniejszych zmian w 2025 roku jest nowy model finansowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

1. Nowy mechanizm naliczania środków

Wprowadzono zmiany dotyczące finansowania edukacji uczniów z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

Nowe zasady przewidują:

a) utrzymanie dotychczasowego finansowania w oddziałach integracyjnych;

b) zwiększenie wskaźnika finansowania w oddziałach specjalnych z 9,5 do 10;

c) w przypadku uczniów z autyzmem, zespołem Aspergera i niepełnosprawnościami sprzężonymi uczęszczających do innych typów oddziałów (poza integracyjnymi i specjalnymi), rezygnację z dotychczasowego sposobu finansowania na rzecz uzależnienia środków od łącznej liczby godzin wsparcia.

Zgodnie z nowym rozporządzeniem, liczba godzin wsparcia oznacza tygodniową sumę zajęć przeznaczonych dla uczniów lub słuchaczy posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, która obejmuje:

a) tygodniowy wymiar zajęć wychowania przedszkolnego lub lekcji realizowanych indywidualnie bądź w grupach do 5 osób, zgodnie z przepisami wynikającymi z art. 127 ust. 19 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r.;

b) liczbę godzin tygodniowych zajęć rewalidacyjnych oraz zajęć psychologiczno-pedagogicznych, zgodnych z zaleceniami zawartymi w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego i w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, realizowanych indywidualnie;

c) połowę tygodniowej liczby godzin zajęć rewalidacyjnych oraz psychologiczno-pedagogicznych, wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego i indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego, jeśli zajęcia są organizowane w grupach;

d) tygodniowy wymiar godzin przeznaczonych na pracę nauczyciela z kwalifikacjami w zakresie pedagogiki specjalnej, który został zatrudniony dodatkowo w celu wspierania procesu kształcenia uczniów z autyzmem, zespołem Aspergera i niepełnosprawnościami sprzężonymi;

e) godziny zajęć oraz działań realizowanych przez specjalistów zatrudnionych dodatkowo w celu organizowania wsparcia dla uczniów ze wskazanymi niepełnosprawnościami;

f) tygodniową liczbę godzin przeznaczonych na wsparcie uczniów przez pomoc nauczyciela w ramach procesu edukacji uczniów z autyzmem, zespołem Aspergera i niepełnosprawnościami sprzężonymi.

Nowe zasady mają na celu dostosowanie finansowania do realnych potrzeb uczniów wymagających wsparcia edukacyjnego.

• Brak wsparcia → brak finansowania.
• Do 2 godzin wsparcia tygodniowo → waga 1,5 (ok. 14 tys. zł rocznie).
• Od 2 do 5 godzin → waga 3,6 (ok. 34 tys. zł rocznie).
• Od 5 do 10 godzin → waga 7,1 (ok. 67 tys. zł rocznie)
• Ponad 10 godzin → waga 9,5 (ok. 90 tys. zł rocznie).

Zmiany te mają na celu bardziej precyzyjne dostosowanie środków do rzeczywistych potrzeb uczniów.

2. Wagi finansowe w placówkach specjalnych i ogólnodostępnych

Placówki specjalne

Dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi oraz autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, które uczęszczają do przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych i innych form wychowania przedszkolnego, są objęte wagą P87 = 10,00. Dotyczy to dzieci kształcących się w oddziałach specjalnych oraz specjalnych przysposabiających do pracy, gdzie wymagane jest stosowanie specjalnej organizacji nauki i metod pracy.

Placówki ogólnodostępne

W placówkach ogólnodostępnych wprowadzono podział wag w zależności od liczby godzin wsparcia dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi oraz autyzmem:

P88 = 9,500 – dla dzieci objętych kształceniem specjalnym w oddziałach innych niż integracyjne i specjalne, jeśli liczba godzin wsparcia przekracza 10 godzin.

P89 = 7,100 – dla dzieci objętych kształceniem specjalnym w oddziałach innych niż integracyjne i specjalne, jeśli liczba godzin wsparcia wynosi od 5 do 10 godzin.

P90 = 3,600 – dla dzieci objętych kształceniem specjalnym w oddziałach innych niż integracyjne i specjalne, jeśli liczba godzin wsparcia wynosi od 2 do 5 godzin.

P91 = 1,500 – dla dzieci objętych kształceniem specjalnym w oddziałach innych niż integracyjne i specjalne, jeśli liczba godzin wsparcia wynosi do 2 godzin
(z wyłączeniem wartości 0).

Dzięki temu podziałowi poziom wsparcia finansowego jest bardziej dostosowany do rzeczywistego zapotrzebowania na pomoc edukacyjną i terapeutyczną dla uczniów
z niepełnosprawnościami.

3. Finansowanie dzieci 2,5 – 5 lat

Włączenie dzieci w wieku od 2,5 do 5 lat do systemu finansowania potrzeb oświatowych oznacza poszerzenie wsparcia dla edukacji przedszkolnej i dostosowanie środków do rzeczywistego zapotrzebowania. W związku z tym w projektowanym rozporządzeniu ustalono nowe wagi finansowe dla tych uczniów, bazując na dotychczasowych wagach dla dzieci 6-letnich i starszych. Jednocześnie wagi dla dzieci 5-letnich zostały obniżone o około 10%, co wynika z faktu, że nauczyciele pracujący z młodszymi dziećmi mają wyższy wymiar pensum – 25 godzin tygodniowo w porównaniu do 22 godzin dla starszych dzieci.

Nowe wagi przekładają się na istotnie wyższe kwoty wsparcia w porównaniu do dotychczasowej dotacji przedszkolnej, co może korzystnie wpłynąć na jakość edukacji przedszkolnej. Środki na realizację tego przedsięwzięcia będą pochodziły z rezerwy na uzupełnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Rezerwa ta może być wykorzystywana zarówno na bieżące wydatki, jak i inwestycje w obszarze oświaty, szczególnie w sytuacji wzrostu zakresu zadań oświatowych w stosunku do planowanych na dany rok budżetowy. Podział tych środków powinien nastąpić najpóźniej do 30 listopada roku budżetowego, co wymaga sprawnej organizacji procesu ich dystrybucji.

Podsumowując, wprowadzone zmiany mają na celu poprawę finansowania edukacji przedszkolnej, lepsze dostosowanie środków do rzeczywistych potrzeb oraz zapewnienie stabilnych źródeł finansowania dla samorządów. W dłuższej perspektywie może to przyczynić się do podniesienia jakości opieki i edukacji przedszkolnej w Polsce.

Nowe zasady rozliczania dotacji oświatowej

Zgodnie z art. 35 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, dotacje mogą być przeznaczone wyłącznie na pokrycie kosztów związanych z działalnością placówek wychowania przedszkolnego, szkół i innych jednostek edukacyjnych w obszarze kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej. Dotacje te mogą być wykorzystane na:

1. Pokrycie wydatków bieżących placówek oświatowych, w tym:

a) Wynagrodzenia osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej w przedszkolach, szkołach i innych placówkach edukacyjnych, a także osób pełniących funkcję dyrektora i prowadzących zajęcia w tych placówkach. Limit miesięcznych wynagrodzeń finansowanych z dotacji wynosi:

• do 250% średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego (zgodnie z art. 30 ust. 3 pkt 4 Karty Nauczyciela), co w 2024 roku wynosi 285 716,40 zł brutto rocznie;
• do 150% średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego, czyli 171 429,84 zł brutto rocznie w 2024 roku.

b) Koszty związane z realizacją zadań organu prowadzącego, zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe.

2. Zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym:

• Książek i innych zbiorów bibliotecznych,
• Środków dydaktycznych wykorzystywanych w procesie dydaktyczno-wychowawczym,
• Sprzętu rekreacyjnego i sportowego przeznaczonego dla dzieci i młodzieży,
• Mebli,
• Innych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość nie przekracza limitów określonych w art. 16f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wydatki te mogą zostać w całości uznane za koszt uzyskania przychodu w momencie oddania do używania.

Powyższe zasady określają, jakie koszty mogą być finansowane z dotacji, zapewniając przejrzystość i zgodność z obowiązującymi przepisami prawa.

Przykłady poprawnego i niepoprawnego wydatkowania dotacji

✅ Dopuszczalne wydatki:

• Zapewnienie odpowiednich warunków funkcjonowania szkoły lub placówki, w szczególności bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.
• Wykonywanie remontów budynków szkolnych oraz modernizacja infrastruktury placówki.
• Wyposażenie szkoły w materiały dydaktyczne i sprzęt niezbędny do realizacji programów nauczania, wychowania, organizacji sprawdzianów i egzaminów oraz innych działań statutowych.
• Zakup pomocy dydaktycznych i książek, a także sprzętu multimedialnego, takiego jak komputery, drukarki i inne urządzenia wspomagające naukę.
• Zakup mebli stanowiących element wyposażenia szkoły lub placówki.
• Zakup wyposażenia kuchni oraz wynagrodzenia dla kucharzy (w przypadku braku korzystania z usług cateringowych).
• Wypłata wynagrodzeń dla pracowników szkoły oraz odprowadzanie składek i innych świadczeń wynikających z wynagrodzeń.
• Opłaty za zużycie energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu.
• Koszty związane z usługami telekomunikacyjnymi i internetowymi.
• Utrzymanie strony internetowej placówki, w tym usługi hostingowe oraz zapewnienie komunikacji z rodzicami.
• Czynsz za wynajem pomieszczeń wykorzystywanych do celów edukacyjnych.
• Opłaty za usługi pocztowe, bankowe oraz inne usługi związane z bieżącą działalnością szkoły.
• Obsługa administracyjna i finansowa szkoły lub placówki.
• Organizacja szkoleń z zakresu BHP, pierwszej pomocy oraz doskonalenia zawodowego dla nauczycieli i dyrektora, a także szkoleń dotyczących realizowanych programów edukacyjnych.
• Inne wydatki związane bezpośrednio z procesem kształcenia.

❌ Błędne wykorzystanie dotacji:

• Wynagrodzenia przekraczające limity określone w przepisach.
• Inwestycyjne zakupy środków trwałych o wartości początkowej wyższej niż 10 000 zł (próg jednorazowej amortyzacji).
• Usługi budowlane wykraczające poza standardowy zakres remontów.
• Leasing sprzętu, pojazdów, spłata rat kredytowych oraz odsetki od pożyczek.
• Opłaty podatkowe od nieruchomości.
• Koszty parkingowe.
• Zakup paliwa, części samochodowych i amortyzacja pojazdów należących do organu prowadzącego.
• Składki ZUS dla osób prowadzących inną działalność zarobkową.
• Wydatki na usługi prawne związane z organem prowadzącym.
• Zewnętrzne usługi realizowane poza siedzibą placówki.
• Wydatki niezwiązane bezpośrednio z edukacją, wychowaniem i opieką nad uczniami.
• Koszty szkoleń, kursów i konferencji, które nie dotyczą pracy opiekuńczej i wychowawczej.
• Zakup żywności, jeśli koszty wyżywienia są pokrywane przez rodziców.
• Posiłki dla nauczycieli i pracowników szkoły.
• Organizacja dodatkowych zajęć finansowanych przez rodziców.
• Wydatki na promocję i reklamę.

Dotacja, a wprowadzanie danych do SIO

Wysokość dotacji na wsparcie uczniów i słuchaczy z niepełnosprawnością sprzężoną oraz autyzmem, w tym zespołem Aspergera, będzie ustalana na podstawie liczby przeprowadzonych zajęć, które należy wprowadzać do Systemu Informacji Oświatowej (SIO).

Rodzaje zajęć uwzględnionych w obliczeniach dotacji:

• Połowa tygodniowej liczby godzin zajęć rewalidacyjno-wychowawczych organizowanych w grupie, zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego – w tym przypadku istotny jest rozmiar grupy.
• Połowa tygodniowej liczby godzin zajęć rewalidacyjnych, socjoterapeutycznych, resocjalizacyjnych oraz pomocy psychologiczno-pedagogicznej, realizujących zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym lub programie zajęć grupowych.
• Pełna tygodniowa liczba godzin zajęć rewalidacyjnych, socjoterapeutycznych, resocjalizacyjnych oraz pomocy psychologiczno-pedagogicznej, jeśli są prowadzone w formie indywidualnej.
• Tygodniowa liczba godzin zajęć oraz innych zadań realizowanych przez nauczycieli specjalnych zatrudnionych dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia specjalnego uczniów z niepełnosprawnościami, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym.
• Tygodniowa liczba godzin zajęć realizowanych przez specjalistów zatrudnionych dodatkowo w ramach współorganizowania kształcenia specjalnego.
• Tygodniowa liczba godzin zajęć i innych zadań realizowanych przez pomoc nauczyciela.
• Tygodniowa liczba godzin zajęć wychowania przedszkolnego lub zajęć edukacyjnych, prowadzonych indywidualnie lub w małej grupie (do 5 uczniów), zgodnie z art. 127 ust. 19 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe.
• Tygodniowa liczba godzin zajęć rewalidacyjno-wychowawczych organizowanych indywidualnie, zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.

Nowy system nie wpłynie na funkcjonowanie placówek specjalnych, jednak wprowadza istotną zmianę dotyczącą harmonogramu wprowadzania danych do SIO. Od teraz kluczową datą będzie 15 czerwca roku poprzedzającego rok budżetowy. Dane z tego dnia będą podstawą do późniejszych korekt w naliczaniu dotacji w kolejnych latach.

Zmiana ta wpłynie także na treść uchwał miejscowych, w szczególności na ich załączniki dotyczące rozliczeń dotacji i informacji miesięcznych. Natomiast zasady udzielania oraz katalog wydatków objętych dotacją, zgodnie z art. 35 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, pozostają bez zmian.

Podsumowanie

Podsumowując, zmiany w finansowaniu placówek oświatowych w Polsce na rok 2025 wprowadzają nowe zasady oparte na "kwocie potrzeb oświatowych", zastępując dotychczasową subwencję ogólną. Nowe przepisy uwzględniają lepsze dostosowanie środków do realnych potrzeb szkół i placówek, szczególnie w kontekście wsparcia dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, takimi jak autyzm i niepełnosprawności sprzężone. Reforma obejmuje również nowe zasady naliczania i korekty kwoty potrzeb oświatowych oraz precyzyjne wytyczne dotyczące rozliczania dotacji, zapewniając przejrzystość i zgodność z obowiązującymi przepisami prawa. Te innowacje mają na celu poprawę jakości edukacji i stabilność finansową samorządów, co jest kluczowe dla rozwoju polskiego systemu oświaty w najbliższych latach.