Leżakowanie w przedszkolu – obowiązek czy możliwość?

Znaczenie leżakowania dla przedszkolaków

W wielu przedszkolach leżakowanie jest traktowane jako istotna część dnia, zwłaszcza dla najmłodszych dzieci. Jest to czas przeznaczony na odpoczynek, zregenerowanie sił, a także stymulację rozwoju psychicznego. Jednakże, w niektórych przypadkach, zwłaszcza w przedszkolach o bardziej elastycznych podejściach, leżakowanie może być zastępowane innymi formami odpoczynku, takimi jak czytanie książek czy słuchanie relaksacyjnej muzyki. Nie ma jednolitej zasady dotyczącej wieku, do którego dzieci powinny leżakować w przedszkolu. To często zależy od indywidualnych potrzeb dziecka oraz zasad przyjętych przez konkretne przedszkole. W niektórych placówkach leżakowanie może być stosowane aż do momentu, gdy dziecko opuszcza przedszkole i przechodzi do szkoły podstawowej. Warto więc ustalić regulaminy i zasady obowiązujące w przedszkolu, aby rodzice zrozumieli, jakie są oczekiwania co do leżakowania i odpoczynku dzieci. Decyzje te są zazwyczaj podejmowane w trosce o dobro i potrzeby rozwojowe najmłodszych.

Leżakowanie, a przepisy prawa

W prawie oświatowym nie znajdziemy konkretnych wytycznych dotyczących zagadnienia leżakowania. Brak w nim nakazów, które zobowiązywałyby dzieci uczęszczające do przedszkola do uczestnictwa w drzemkach. To kwestie, które są ustalane indywidualnie przez poszczególne placówki przedszkolne. W pewnych przedszkolach istnieje przekonanie, że każde dziecko powinno mieć określony czas na leżakowanie w ciągu dnia, co jest uwzględniane w strukturze planu zajęć przedszkolnych. Natomiast w innych placówkach przyjmuje się podejście elastyczne, oparte na indywidualnych potrzebach dzieci, gdzie statut przedszkola wskazuje na możliwość, lecz nie narzuca obowiązku organizacji odpoczynku w trakcie dnia.

Odpoczynek – ważny czas dla dziecka

Odpoczynek w przedszkolu pełni istotną rolę w rozwoju i dobrostanie niektórych dzieci. Jest to okres, który umożliwia im krótką przerwę w trakcie aktywnego dnia. Dzieci w wieku przedszkolnym są intensywnie zaangażowane zarówno fizycznie, jak i umysłowo, dlatego czas leżakowania stanowi dla nich okazję do regeneracji. 

Poniżej przedstawiam kluczowe aspekty związane z tą kwestią:

Regeneracja fizyczna: Dla dzieci w wieku przedszkolnym, które są bardzo aktywne fizycznie, czas odpoczynku pozwala na regenerację sił. Regularne leżakowanie może przeciwdziałać nadmiernemu zmęczeniu, wspierając zdrowy rozwój układu mięśniowego i odpornościowego.

Rozwój psychiczny: Odpoczynek nie tylko wpływa korzystnie na stan fizyczny, ale także ma znaczący wpływ na rozwój psychiczny dzieci. Dzieci mają szansę na chwilę oderwania się od bodźców zewnętrznych, co sprzyja skupieniu uwagi, kreatywności i procesom myślowym.

Rozwój mózgu: Odpoczynek ma istotny wpływ na rozwój funkcji poznawczych u dzieci. Chwila spokoju sprzyja procesom myślowym, koncentracji uwagi oraz kreatywności, co jest szczególnie istotne w kontekście edukacyjnym.

Utrzymywanie równowagi emocjonalnej: W trakcie dnia przedszkolnego dzieci doświadczają różnorodnych bodźców, emocji i aktywności. Odpoczynek i leżakowanie stanowią okazję do przywrócenia równowagi, pomagając dzieciom radzić sobie ze stresem i zmęczeniem.

Rozwijanie nawyków zdrowego snu: Wczesne lata życia to kluczowy okres dla kształtowania zdrowych nawyków snu. Odpowiednio zorganizowany czas leżakowania może przyczynić się do ukształtowania pozytywnych nawyków snu, co ma długofalowy wpływ na ogólne zdrowie i funkcjonowanie dzieci.

Indywidualne potrzeby: Istotne jest uwzględnienie indywidualnych potrzeb dzieci. Nie wszystkie dzieci wymagają tej samej ilości odpoczynku, dlatego elastyczność w podejściu do leżakowania pozwala dostosować się do różnic indywidualnych.

Leżakowanie – możliwość, nie przymus

W kontekście konieczności uwzględniania zasad ochrony zdrowia, higieny nauczania, wychowania oraz indywidualnych potrzeb dzieci, istotne jest stworzenie ramowego planu dnia, który umożliwia opcję leżakowania. Niemniej jednak nie ma konieczności wprowadzania obowiązku leżakowania dla wszystkich dzieci. Innymi słowy, dzieci które korzystają z tego rodzaju odpoczynku, powinny mieć do niego dostęp, podczas gdy inne mogą spędzać czas w sposób alternatywny, na przykład uczestnicząc w zajęciach prowadzonych przez nauczyciela czytającego bajki, bądź realizującego inne formy relaksu. Ważne jest, aby zapewnić obowiązkowy czas na odpoczynek, przy jednoczesnym respektowaniu różnych preferencji i potrzeb dzieci, bez sztywnego narzucania konkretnej formy odpoczynku, takiej jak drzemka. 

Dodatkowo, przepisy regulujące strukturę zespołów wychowania przedszkolnego i punktów przedszkolnych wyraźnie stanowią, że w przypadku, gdy czas pobytu dziecka w placówce przekracza 5 godzin, konieczne jest zapewnienie możliwości leżakowania (zgodnie z § 5 pkt 12 rozporządzenia MEN z 28 sierpnia 2017 r. dotyczącego rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich funkcjonowania).

Niemniej jednak nie jest to nakaz organizacji leżakowania, lecz raczej zapewnienie możliwości korzystania z tej formy odpoczynku. Warto zaznaczyć, że przepisy nie określają precyzyjnie, w jakich godzinach, czy w jakim czasie dnia dzieci powinny mieć dostęp do leżakowania. Wybór pory dnia pozostaje uzależniony od indywidualnych potrzeb dzieci i może być zróżnicowany w poszczególnych grupach, uwzględniając potrzeby związane z wiekiem.