Podejmowane przez kadrę żłobka działania powinny być nastawione na całościowy rozwój emocjonalny i umysłowy dzieci. Poniżej przedstawiamy małe kompendium wiedzy o kadrze żłobka, w tym zakres obowiązków i wymagane kwalifikacje, jakie musi posiadać osoba, która pragnie objąć stanowisko: dyrektora żłobka, opiekunki dziecięcej, pielęgniarki/położnej, a także pomocy opiekunki w żłobki. Ustawa określa szczegółowe wymagania dotyczące personelu oraz kadry kierowniczej instytucji, a także dopuszcza udział wolontariuszy w zapewnieniu opieki nad dziećmi.
Dyrektor żłobka - kwalifikacje
O stanowisko dyrektora żłobka może starać się osoba, która posiada:
- wykształcenie wyższe i co najmniej 3 lata doświadczenia w pracy z dziećmi albo;
- co najmniej wykształcenie średnie oraz 5 lat doświadczenia w pracy z dziećmi.
Zakres obowiązków dyrektora żłobka
1. Obowiązki dyrektora żłobka w żłobku samorządowym - przykładowe zapisy statutu tworzonego w żłobku:
a) Dyrektor kieruje żłobkiem i odpowiada za realizację zadań, w szczególności określonych w regulaminie organizacyjnym oraz za całość gospodarki finansowe żłobka, a zwłaszcza za:
- sprawną i zgodną z przepisami prawa pracę żłobka,
- określenie i wdrożenie odpowiedniej struktury organizacyjnej,
- podział zadań i kompetencji pomiędzy pracowników, opiekunki oraz właściwy dobór kadr w żłobku zgodnie z wymaganiami kwalifikacyjnymi,
- nadzór nad realizacją zadań i jakością działań poszczególnych pracowników w żłobku,
- nadzór nad przestrzeganiem przez pracowników, opiekunki dyscypliny i porządku pracy,
- sporządzanie informacji, analiz, sprawozdań i bilansów potrzeb, w tym projektów finansowo-rzeczowych oraz inwestycyjnych, związanych z zakresem realizowanych zadań, dysponowanie środkami określonymi w planie finansowym oraz ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie,
- organizowanie administracyjnej i finansowej obsługi żłobka.
b ) Dyrektor jest służbowym przełożonym wszystkich pracowników w żłobku.
c) Do podstawowych obowiązków dyrektora należy:
- reprezentowanie żłobka na zewnątrz,
- dokonywanie czynności prawnych i składanie oświadczeń woli w imieniu organu prowadzącego na mocy udzielonych pełnomocnictw i upoważnień,
- prawidłowa realizacja polityki kadrowej i płacowej w żłobku,
- dokonywanie oceny pracy pracowników oraz prowadzenie awansu zawodowego pracowników, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa,
- zarządzanie powierzonym majątkiem,
- sporządzanie budżetu żłobka,
- zatwierdzanie sprawozdań z realizacji zadań żłobka oraz z wykonania budżetu,
- realizacja i przestrzeganie przepisów o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej oraz przepisów o ochronie danych osobowych i o ochronie informacji niejawnych.
2. Obowiązki dyrektora żłobka prywatnego - powstałego z ramienia założyciela placówki. Przykładowe zapisy statutu tworzonego w żłobku:
- kierowanie bieżącą działalnością opiekuńczo -wychowawczą żłobka, zdrowotną i administracyjną oraz merytoryczną w żłobku,
- reprezentowanie placówki na zewnątrz,
- opracowanie dokumentacji pedagogicznej zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami ustawy żłobkowej oraz innych obowiązujących dokumentów prawnych,
- zapewnienie dzieciom, pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu w żłobku,
- opracowywanie mierzenia jakości pracy placówki, z uwzględnieniem lokalnych potrzeb, ustalanie sposobu jego wykonania, dokumentowania oraz wykorzystania wyników,
- planowanie, organizowanie i przeprowadzanie mierzenia jakości pracy placówki,
- opracowywanie programu rozwoju placówki i rocznych planów działań z wykorzystaniem wyników mierzenia jakości pracy w żłobku,
- ustalenie ramowego rozkładu dnia z uwzględnieniem zasad ochrony zdrowia i higieny pracy oraz oczekiwań rodziców (prawnych opiekunów),
- przygotowanie arkusza organizacji pracy placówki,
- sprawowanie nadzoru pedagogicznego w stosunku do zatrudnionych opiekunów,
- gromadzenie informacji o pracy opiekunów w celu dokonywania oceny ich pracy – według zasad określonych w odrębnych przepisach,
- nadzór nad sposobem dokumentowania przez opiekunki przebiegu pracy opiekuńczo - wychowawczej oraz dokumentowania zajęć dodatkowych , zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami,
- sprawowanie opieki nad dziećmi oraz tworzenie warunków harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne,
- wnioskowanie do założyciela o zatrudnienie i zwalnianie opiekunów, pracowników administracji i obsługi, proponowanie dla nich zakresów ich obowiązków służbowych oraz wnioskowanie o przyznanie pracownikom nagród i kar porządkowych, a także występowanie z wnioskami w sprawach odznaczeń i innych nagród w żłobku,
- opracowywanie projektów planów rzeczowo-finansowych na dany rok oświatowy oraz dysponowanie środkami finansowymi przekazanymi przez założyciela na bieżące potrzeby żłobka oraz ponoszenie odpowiedzialności za ich prawidłowe wykorzystanie,
- współpraca z rodzicami oraz instytucjami nadzorującymi i kontrolującymi pracę w żłobku,
- prowadzenie i archiwizowanie dokumentacji w żłobku,
- proponowanie rokrocznie składników opłaty za pobyt dziecka w żłobku oraz wysokości opłat wnoszonych przez rodziców z tytułu uczęszczania dziecka do placówki,
- proponowanie wysokości opłat za uczestnictwo dzieci w zajęciach dodatkowych oraz innych formach proponowanych przez placówkę w ramach dodatkowej oferty opiekuńczej, wychowawczej, edukacyjnej i rekreacyjnej żłobka,
- przyjmowanie oraz skreślanie dzieci z listy uczęszczających do żłobka zgodnie z ustalonymi w statucie zasadami oraz zawieranie umów z rodzicami dzieci bądź opiekunami dzieci o świadczeniu usług przez żłobek w imieniu założyciela
- proponowanie utworzenia bądź likwidacji oddziału żłobka,
- proponowanie zmian w statucie żłobka,
- zarządzanie żłobkiem wykonując inne zadania przewidziane dla jego stanowiska przepisami prawa oraz podejmowanie decyzji we wszystkich sprawach nieprzekazanych pracownikom żłobka,
- ustalenie zakresu obowiązków społecznego zastępcy dyrektora, który reprezentuje placówkę i dyrektora w przypadku jego nieobecności.
Opiekun w żłobku - kwalifikacje
O stanowisko opiekuna w żłobku zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 – ubiegać się może osoba posiadająca potwierdzone stosownym dokumentem kwalifikacje:
a) pielęgniarki/położnej,
b) opiekunki dziecięcej,
c) nauczyciela wychowania przedszkolnego,
d) nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej,
e) pedagoga opiekuńczo-wychowawczego,
f) pedagoga społeczno-wychowawczego,
g) pedagoga wczesnej edukacji,
h) terapeuty pedagogicznego, nauczyciela z kwalifikacjami z terapią pedagogiczną.
lub
i) ukończyła studia wyższe lub studia podyplomowe na kierunku lub specjalności:
- wczesne wspomaganie rozwoju,
- studia wspomaganie rozwoju dzieci w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej w żłobkach i przedszkolach,
- studia edukacja prorozwojowa,
- studia pedagogika małego dziecka, wychowania przedszkolnego,
- studia psychologia dziecięca,
- studia psychologia wspierania rozwoju i kształcenia,
- psychologia wychowawcza.
lub
- odbyła nie wcześniej niż 2 lata przed podjęciem zatrudnienia, jako opiekun szkolenie z udzielania dziecku pierwszej pomocy oraz posiada co najmniej wykształcenie:
- wyższe na dowolnym kierunku, którego program obejmuje zagadnienia związane z opieką nad małym dzieckiem lub jego rozwojem, i odbyła 80-godzinne szkolenie w celu uaktualnienia i uzupełnienia wiedzy oraz umiejętności lub
- średnie lub średnie branżowe oraz:
- co najmniej roczne doświadczenie w pracy z dziećmi w wieku do lat 3
lub
- przed zatrudnieniem jako opiekun w żłobku lub w klubie dziecięcym odbyła 280-godzinne szkolenie, z czego co najmniej 80 godzin w formie zajęć praktycznych, polegających na sprawowaniu opieki nad dzieckiem pod kierunkiem opiekuna, o którym mowa w ust. 1.
- szkolenie winno obejmować następujące bloki tematyczne: psychologiczne podstawy rozwoju jednostki (20 godzin), rozwój dziecka w okresie wczesnego dzieciństwa (25 godzin), stymulowanie wszechstronnego rozwoju dziecka (120 godzin), kompetencje opiekuna dziecka (w tym: odpowiedzialność prawna opiekuna, podstawy medycyny ratunkowej, umiejętność radzenia sobie ze stresem, emisja głosu- 35 godzin) praktyki zawodowe (80 godzin).
Obowiązki opiekuna w żłobku - proponowane zapisy statutowe:
- Wizualna ocena stanu zdrowia dzieci i stosowne postępowanie przy codziennym przyjmowaniu dzieci do żłobka.
- Opiekunka powinna gwarantować dziecku właściwą opiekę pielęgnacyjną oraz zakres edukacji, przez prowadzenie zajęć zabawowych z elementami edukacji, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka.
- Opiekunka prowadzeni zajęcia opiekuńczo-wychowawcze i edukacyjne, uwzględniające rozwój psychomotoryczny dzieci, właściwych do wieku dzieci.
- Wyrabianie u dzieci umiejętności życia w grupie, kształtowanie postaw społecznych i usamodzielnianie dzieci, zgodnie z ich wiekiem i poziomem rozwoju.
- Opiekunka tworzy i realizuje programy dydaktyczno-wychowawcze w oparciu o nowoczesne metody pracy z dzieckiem, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb rozwojowych dzieci i poszanowania Jego praw i godności.
- Opiekunka tworzy i realizuje program adaptacji.
- Ubieranie, rozbieranie, wysadzanie, mycie dzieci udzielanie pomocy w tym zakresie i wychodzenie z dziećmi na spacery.
- Utrzymywanie w należytej czystości zabawek i innych pomocy oraz eliminowanie zabawek niebezpiecznych lub uszkodzonych.
- Przygotowywanie dzieci do uczestnictwa w imprezach okolicznościowych.
- Organizowanie wypoczynku dzieci na świeżym powietrzu: werandowanie, spacer, zabawy w ogrodzie.
- Zaspakajanie potrzeb dzieci, a w szczególności potrzeby bezpieczeństwa, akceptacji i aprobaty, aktywności poznawczej oraz potrzeby kontaktu społecznego.
- Wykonywanie codziennych zabiegów pielęgnacyjnych, zaspakajanie potrzeb fizjologicznych, usamodzielnianie dzieci.
- Karmienie dzieci oraz uczenie samodzielności w trakcie spożywania posiłków.
- Podczas leżakowania dzieci: zapewnienie pieczy nad wypoczywającymi dziećmi, przygotowywanie się do zajęć, zapewnienie pomocy dydaktycznych, dekorowanie pomieszczeń żłobka.
- Utrzymywanie czystości i porządku w grupie obejmujące.
- Udzielanie pierwszej pomocy przedlekarskiej w nagłych wypadkach.
- Współudział w realizacji programu promującego zdrowie i prawidłowe odżywianie.
- Ścisła współpraca z innymi opiekunami i psychologiem świadczącymi dzieciom pomoc psychologiczną i pedagogiczną oraz opiekę zdrowotną.
- Współpraca z rodzicami lub opiekunami prawnymi dzieci w realizacji działalności opiekuńczej, wychowawczej i edukacyjnej.
Pomoc opiekunki w żłobku - wymagania
Od kandydata na stanowisko pomocy opiekunki w żłobku winno wymagać się:
- pełnoletności;
- pełnej zdolności do czynności prawnych oraz korzystania z pełni praw publicznych;
- aktualnych badań sanitarno-epidemiologicznych;
- niekaralności za przestępstwa umyślne;
- niekaralności za przestępstwa na tle seksualnym;
- ukończenia szkolenia z udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej dziecku.
Zakres obowiązków pomocy opiekunki w żłobku
Na zakres obowiązków pomocy opiekunki w żłobku mogą składać następujące pozycje:
- Przyjmowanie i codzienna stała obserwacja dzieci - sprawowanie stałej opieki nad dziećmi.
- Wydawanie dzieci rodzicom lub upoważnionym na piśmie osobom (przygotowanych do wyjścia po umyciu i zmianie pieluszki lub skorzystania z nocniczka) dzieci wraz z przekazaniem zwięzłego raportu ustnego o zachowaniu, spaniu, jedzeniu itp.
- Dbałość o sprawne działanie placówki, utrzymanie ładu i czystości w budynku i otoczeniu.
- Dbałość o zdrowie, bezpieczeństwo i dobre samopoczucie wszystkich wychowanków żłobka.
- Współpraca z opiekunami w zakresie opieki i wychowania dzieci.
- Wykonywanie codziennych zabiegów pielęgnacyjnych, a także stałe oddziaływanie wychowawcze na dzieci podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych.
- Pomoc przy prowadzeniu zajęć wychowawczych z dziećmi na podstawie planu zajęć wychowawczych.
- Karmienie dzieci w oznaczonych rozkładem dnia godzinach i wyrabianie u dzieci starszych nawyków prawidłowego i samodzielnego jedzenia.
- Natychmiastowe zawiadamianie dyrektora/ właściciela/opiekuna żłobka o objawach chorobowych zauważonych u dzieci.
- Natychmiastowe zawiadamianie dyrektora/właściciela/opiekuna żłobka o zdarzeniach dotyczących dzieci.
- Odpowiednie przygotowanie dzieci do odpoczynku i korzystania ze świeżego powietrza.
- Kontrolowanie stanu zabawek i pomocy wychowawczych, czuwanie nad ich właściwym uzupełnianiem i konserwacją.
- Rzetelne wykonywanie wszystkich zadań zawartych w szczegółowym zakresie obowiązków określonym przez dyrektora placówki.
Pielęgniarka w żłobku - przepisy
W żłobku należy zatrudnić pielęgniarkę zgodnie z normą art. 15 pkt. 3 Ustawy z dnia 4 lutego 2011 r., która nakłada na dyrektora żłobka obowiązek zatrudnienia przynajmniej jednej pielęgniarki lub położnej, w przypadku uczęszczania do żłobka więcej niż dwadzieścioro dzieci.
Pielęgniarka w żłobku - kwalifikacje
Niezbędne kwalifikacje kandydata na stanowisko pielęgniarki/położnej w żłobku:
- Posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych oraz korzystanie z pełni praw publicznych.
- Brak skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione umyślnie.
- Stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na stanowisku pielęgniarki.
- Posiadanie świadectwa lub dyplomu ukończenia polskiej szkoły pielęgniarskiej bądź uzyskane w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej świadectwa lub dyplomu, pod warunkiem, że dyplom lub świadectwo zostały uznane w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędne ze świadectwem ukończenia szkoły pielęgniarskiej lub dyplomem, zgodnie z odrębnymi przepisami, oraz że spełniają minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej.
- Brak pozbawienia, zawieszenia lub ograniczenia władzy rodzicielskiej.
- Wypełnianie obowiązku alimentacyjnego, w przypadku, gdy taki obowiązek został nałożony na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd.
Obowiązki pielęgniarki/położnej w żłobku
Przykładowy zakres obowiązków pielęgniarki w żłobku:
- Zbieranie wywiadów od rodziców/opiekunów w zakresie stanu zdrowia dzieci.
- Obserwowanie stanu zdrowia dzieci i zgłaszanie wszelkich nieprawidłowości dyrektorowi żłobka i rodzicom.
- Kształtowanie u dzieci postaw prozdrowotnych w zakresie żywienia i higieny.
- Udzielanie pierwszej pomocy dzieciom oraz pracownikom w nagłych wypadkach oraz organizowanie pomocy lekarskiej w razie potrzeby.
- Pomoc w układaniu planów pracy z dziećmi, sprawowania opieki nad dziećmi.
- Szkolenie personelu w zakresie promocji zdrowia oraz ograniczenia szerzenia się chorób zakaźnych.
- Prowadzenie indywidualnej dokumentacji dziecięcej.
- Prowadzenie poradnictwa z zakresu pielęgnacji dziecka dla rodziców i pracowników żłobka.
- Udział w szkoleniach oraz zebraniach z rodzicami.