Awans zawodowy nauczyciela 
od 1 września 2022 roku

Przygotowanie do zawodu nauczyciela

Nauczyciel początkujący rozpoczyna okres przygotowania do zawodu przed awansem na stopień mianowanego z mocy samego prawa, nawet już w pierwszym dniu zatrudnienia.

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2022 r. poz. 1914) oraz Ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1730).

Jak rozpocząć awans?

Nauczyciel nie musi w związku z tym składać jakichkolwiek wniosków do dyrektora. Nie składa też planu rozwoju zawodowego. Choć prawo tego nie wymaga, to jednak warto poinformować nauczyciela o rozpoczęciu przygotowania do zawodu.

Warunkiem rozpoczęcia przygotowania do zawodu nauczyciela przed awansem na stopień mianowanego jest zatrudnienie nauczyciela:

• zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami,
• w wymiarze co najmniej ½ tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć.

Nauczyciel nieposiadający stopnia awansu zawodowego, zwany dalej „nauczycielem początkującym”, zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami odbywa przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze 3 lat i 9 miesięcy. 

Nauczyciel, który posiada stopień naukowy lub przed nawiązaniem stosunku pracy w szkole w Rzeczypospolitej Polskiej prowadził zajęcia w szkole za granicą – może odbyć przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze 2 lat i 9 miesięcy.

Poza tym przygotowanie do zawodu rozpocznie nauczyciel zatrudniony w więcej niż jednej szkole w wymiarach poniżej ½, pod warunkiem, że jego łączny wymiar zajęć ze wszystkich szkół wynosi co najmniej połowę. W takim przypadku nauczyciel odbędzie przygotowanie do zawodu w szkole wskazanej przez kuratora oświaty.

Nauczyciele, którzy nie zdążyli uzyskać stopnia kontraktowego, muszą rozpoczynać przygotowanie do zawodu na nowych zasadach. Przewidziano jednak dla nich pewne udogodnienie. Do okresu przygotowania do zawodu zostanie im doliczone dotychczasowe zatrudnienie w szkole:

• w wymiarze minimum połowy obowiązkowego wymiaru zajęć,
• zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami

z wyjątkiem nieobecności nauczyciela w pracy trwających nieprzerwanie dłużej niż 30 dni (ale nie urlopu wypoczynkowego).

Kim jest MENTOR?

Nauczycielowi odbywającemu przygotowanie do zawodu nauczyciela dyrektor przydziela spośród nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych mentora. 

Mentorem nie może być nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze z wyjątkiem przedszkoli i szkół niepublicznych oraz publicznych prowadzonych przez osobę prywatną.

Zadania Mentora

• wspieranie na bieżąco nauczyciela w procesie wdrażania do pracy w zawodzie, w tym zapoznanie go z dokumentacją przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz innymi dokumentami obowiązującymi w szkole;
• udzielanie nauczycielowi pomocy w doborze właściwych form doskonalenia zawodowego;
• dzielenie się z nauczycielem wiedzą i doświadczeniem w zakresie niezbędnym do efektywnej realizacji obowiązków nauczyciela;
• umożliwienie nauczycielowi obserwowania prowadzonych przez siebie zajęć oraz omawianie z nim tych zajęć;
• obserwowanie zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz omawianie ich z tym nauczycielem;
• inspirowanie i zachęcanie nauczyciela do podejmowania wyzwań zawodowych.

Mentor jest również obowiązany poszerzać swoją wiedzę i doskonalić umiejętności w zakresie niezbędnym do pełnienia funkcji mentora.

Zadania Nauczyciela w trakcie odbywania przygotowania do zawodu

1. poznaje organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły;
2. prowadzi powierzone mu zajęcia i uczestniczy w pracach związanych z realizacją zadań
3. dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych i innych statutowych zadań szkoły
4. wynikających z potrzeb szkoły i środowiska lokalnego;
5. uczestniczy jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez mentora lub innego
6. nauczyciela;
7. doskonali kompetencje w związku z wykonywanymi obowiązkami, w szczególności w
8. zakresie kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów
9. szczególnie uzdolnionych;
10. przeprowadza zajęcia w obecności komisji
11. dokonuje ewaluacji własnej pracy i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia dalszej pracy;
12. dzieli się wiedzą z innymi nauczycielami w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego.

Zakres wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności niezbędnych do efektywnego realizowania obowiązków nauczyciela

1. znajomość przepisów prawa dotyczących organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał przygotowanie do zawodu nauczyciela;
2. umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w szczególności realizację podstawy programowej;
3. umiejętność rozpoznawania potrzeb uczniów i indywidualizowania nauczania;
4. umiejętność stosowania w pracy wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki;
5. znajomość środowiska uczniów oraz umiejętność uwzględniania w swojej pracy problematyki środowiska lokalnego i współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych;
6. umiejętność korzystania w pracy, zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć, z narzędzi multimedialnych i informatycznych.

Ocena pracy nauczyciela

Nowelizacja Karty Nauczyciela zakłada, że mentor będzie brał udział w ocenie pracy nauczyciela w okresie przygotowania do zawodu.

Dyrektor szkoły dokonuje oceny pracy nauczyciela w drugim oraz ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela.

Przy dokonywaniu oceny pracy nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu nauczyciela dyrektor szkoły będzie zasięgał opinii mentora. Mentor będzie przedstawiał pisemną opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy nauczyciela.

Ocena pracy nauczyciela ma charakter opisowy i jest zakończona stwierdzeniem uogólniającym: 

1. ocena wyróżniająca; 
2. ocena bardzo dobra; 
3. ocena dobra; 
4. ocena negatywna

Nauczyciel, który uzyska negatywną ocenę pracy w drugim roku przygotowania do zawodu, nie może być ponownie zatrudniony w tej samej szkole do czasu uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.

Zajęcia z komisją. NOWOŚĆ!!!

Każdy nauczyciel w okresie przygotowania do zawodu będzie zobowiązany do dwukrotnego przeprowadzenia tzw. zajęć obserwowanych.

W drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, przed dokonaniem oceny pracy, nauczyciel jest zobowiązany przeprowadzić zajęcia w wymiarze co najmniej 1 godziny w obecności: 

1. Dyrektora szkoły;
2. Mentora;
3. Doradcy metodycznego albo nauczyciela konsultanta, albo przedstawiciela organu sprawującego nadzór pedagogiczny, albo nauczyciela dyplomowanego, który uczy tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć, zatrudnionego w tej samej lub innej szkole.

Takie obserwowane zajęcia nauczyciel przeprowadzi również przed dokonaniem oceny pracy w ostatnim roku przygotowania zawodowego. Tych zajęć nie będzie już obserwował mentor.

Nauczyciel jest obowiązany przeprowadzić zajęcia w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły.

W skład tej komisji wchodzą: 

1. Dyrektora szkoły, jako przewodniczący komisji; 
2. Ekspert z listy ekspertów, posiadający kwalifikacje z zakresu psychologii lub pedagogiki, w tym pedagogiki specjalnej, albo nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony na stanowisku psychologa lub pedagoga lub pedagoga specjalnego, w tej samej lub innej szkole; 
3. Doradca metodyczny albo nauczyciel konsultant, albo przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny, albo nauczyciel dyplomowany, który uczy tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć, zatrudnionego w tej samej lub innej szkole.

Komisja omawia z nauczycielem te zajęcia, odnosząc się do umiejętności nauczyciela oaz przeprowadza z nauczycielem rozmowę dotyczącą zastosowanych przez nauczyciela metod i form pracy oraz indywidualizacji nauczania, w trakcie której nauczyciel wykonuje zadanie wskazane przez komisję z użyciem narzędzi multimedialnych, o ile narzędzia takie nie były wykorzystywane w trakcie tych zajęć.

Kryteria oceny zajęć

1. Poprawność merytoryczna zajęć;
2. Poprawność zastosowanych metod i form pracy;
3. Indywidualizacja nauczania;
4. Realizacja celów zajęć;
5. Umiejętności posiadane przez nauczyciela, w szczególności w zakresie elastycznego
6. reagowania na zmieniającą się sytuację na zajęciach, kultury osobistej oraz
7. komunikacji werbalnej i pozawerbalnej między uczniem a nauczycielem.

Opinia komisji może być pozytywna albo negatywna i jest ustalana na podstawie liczby punktów przyznanych przez komisję.

Wniosek, egzamin, komisja….

Wniosek składamy do organu prowadzącego przedszkole.

Komisję egzaminacyjną dla nauczyciela ubiegającego się o stopień nauczyciela mianowanego powołuje organ prowadzący szkolę/przedszkole. 

W skład komisji wchodzą: 

1. przedstawiciel organu prowadzącego szkołę/placówkę/przedszkole jako jej przewodniczący, 
2. przedstawiciel organu nadzoru pedagogicznego, 
3. dyrektor szkoły, 
4. dwaj eksperci 

Komisja egzaminacyjna zapoznaje się z opinią o przeprowadzonych zajęciach, oceną pracy nauczyciela i przeprowadza egzamin, podczas którego nauczyciel: 

1. odpowiada na pytania członków komisji egzaminacyjnej dotyczące wymagań, 
2. wykazuje się umiejętnością rozwiązania wskazanego przez komisję egzaminacyjną problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem przepisów prawa.

§ Podstawa Prawna

• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli 
• Ustawa z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw