Podstawa programowa wychowania przedszkolnego wskazuje, iż do 30 kwietnia powinniśmy wydać informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej dla dzieci, które w danym roku szkolnym kończą 7 lat. W związku z aktualną sytuacją i przedłużającym się czasem ograniczenia funkcjonowania placówek przedszkolnych, pojawia się wiele pytań, jak dopełnić tego obowiązku. Niejasności dotyczącego tego, jak wykonać diagnozę, skoro ograniczeniu uległ też okres obserwacji dzieci, wobec których zachodzi konieczność przeprowadzenia tej procedury. O czym zatem musimy pamiętać? Jak przeprowadzić diagnozę gotowości szkolnej? Zapraszamy do lektury!

Odpowiedzialność spoczywa na dyrektorze.

Treść przepisów w sprawie szczegółowych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 nie precyzuje, jak prowadzić obserwację pedagogiczną w tym szczególnym czasie. Co więcej, nie wskazują one, jak tę obserwację zakończyć analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Zatem musimy przyjąć, iż za ustalenie zasad w tej kwestii odpowiada dyrektor przedszkola, gdyż to on ponosi odpowiedzialność za realizację zadań przedszkola, które normuje prawo oświatowe.

Co na ten temat mówią Kuratoria Oświaty?

Z informacji podawanych przez Kuratoria Oświaty, wynika, iż obecnie, powinniśmy wziąć pod uwagę przede wszystkim okres, w którym nasze najstarsze przedszkolaki uczęszczały do przedszkola, tj. do 11 marca 2020 r. Dodatkowo, Kuratoria Oświaty wskazują na sposób przekazywania rodzicom informacji o dojrzałości szkolnej ich dziecka.Otóż o sposobie przekazu tychże informacji decyduje dyrektor przedszkola, bądź osoba, która nim zarządza. Przekaz ten obligatoryjnie musi zostać zorganizowany w taki sposób, aby zachować wszelkie wymogi bezpieczeństwa, w tym ochronę danych osobowych. Zatem, należy przyjąć, iż diagnozę gotowości szkolnej, a także jej analizę i ocenę przeprowadzamy tak, jak dotychczas.

Diagnoza gotowości szkolnej – przypominamy praktyczne aspekty.

1. Kto może rozpocząć naukę w szkole podstawowej?

Naukę szkolną mogą rozpocząć dzieci, które w danym roku kalendarzowym kończą: 7 lat – adekwatnie do terminu rozpoczęcia obowiązku szkolnego, 6 lat – wyłącznie na wniosek rodziców, 8 lat- w przypadku dzieci, wobec których zastosowano odroczenie obowiązku szkolnego w danym roku szkolnym, 9 lat- w przypadku dzieci z niepełnosprawnością, wobec których dwukrotnie odroczono obowiązek szkolny w danym roku szkolnym.

2. Terminy wydania informacji o gotowości szkolnej dziecka.

Do 30 kwietnia musimy poinformować o gotowości szkolnej dziecka do podjęcia nauki na kolejnym etapie edukacyjnym. W tym miejscu musimy pamiętać o odniesieniu do dzieci, które w danym roku kończą 6 lat. Otóż w ich przypadku, informację o gotowości wydajemy także do końca kwietnia, ale następuje to na wniosek rodziców złożony nie później niż do 30 września roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko może rozpocząć naukę w szkole podstawowej. W praktyce wygląda to w ten sposób, iż rodzice tegoż sześciolatka powinni złożyć stosowny wniosek do 30 września roku szkolnego, w którym dziecko zostało objęte wychowaniem przedszkolnym jako pięciolatek.

3. Proces diagnozy gotowości szkolnej dzieci.

Diagnoza gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej musi być procesem, czyli musi odwoływać się do prowadzonych w sposób ciągły (regularny) obserwacji trwających podczas całego okresu pobytu dziecka w placówce. Ma to ogromne znaczenie, w momencie pojawienia się trudności dziecka. Utrzymywana systematyczność ułatwi nam nie tylko prognozowanie działań wspierających, ale także podjęcie adekwatnych rozwiązań wyrównujących wynikłe niepowodzenia czy deficyty.

4. Decydująca rola czterech obszarów funkcjonowania dziecka.

Treść przepisów zobowiązuje nas do uwzględniania w ocenie gotowości szkolnej oceny następujących obszarów rozwoju dziecka – fizycznego, emocjonalnego, społecznego i poznawczego. Oprócz tego, musimy pamiętać, aby w ocenie zawrzeć także informacje o samodzielności dziecka, a szczególnie o nabytych kompetencjach samoobsługowych oraz o potrzebach rozwojowych, w tym o uzdolnieniach i zainteresowaniach. Niestety, ale przepisy oświatowe nie wskazują na sposób dokonywania oceny umiejętności dziecka, dlatego też musimy przyjąć, iż nauczyciele powinni odwoływać się do własnej wiedzy z zakresu rozwoju dziecka, czy wymagań kolejnego etapu edukacyjnego, którym obecny przedszkolak, a później uczeń będzie musiał sprostać.

5. Słabe i mocne strony funkcjonowania dziecka.

W celu sporządzenia pełnej i prawidłowej diagnozy szkolnej musimy dokonać określenia słabych i mocnych stron funkcjonowania przedszkolaka (w odniesieniu do wyżej podanych 4 obszarów). Po wyznaczeniu takiego zakresu, w diagnozie powinniśmy ująć podjęte lub konieczne do podjęcia działania, nastawione na eliminowanie słabych stron oraz rozwijanie mocnych.

6. Ocena wpływu czynników środowiskowych.

W tym przypadku mówimy głównie o zasobach rodzinnych czy warunkach szkolnych. Przy dokonywaniu diagnozy gotowości szkolnej, ważne jest, abyśmy dysponowali podstawową wiedzą dotyczącą nie tylko wymagań podstawy programowej pierwszego etapu edukacji szkolnej, ale także na temat sytuacji rodzinnej dziecka.

7. Obserwacja, jako główne narzędzie diagnostyczne.

Obserwacja powinna być ukierunkowana na zachowania dziecka w trakcie bieżących zajęć i aktywności oraz na wykrywanie u przedszkolaka wszelkich dysharmonii oraz trudności.

8. Odrębna teczka dla każdego dziecka.

Wszelką dokumentację dotyczącą dziecka, jego osiągnięć i trudności należy przechowywać w indywidualnej teczce dziecka. Jest to istotne w przypadku np. wniosku rodzica o wydanie kopii informacji o gotowości ich dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej.

9. Ścisła współpraca ze specjalistami zatrudnionymi w przedszkolu.

Bardzo ważne jest, aby pamiętać, iż prowadzone działania specjalistów oraz sporządzana dokumentacja pracy z dzieckiem, stanowią istotne uzupełnienie prowadzonych na bieżąco obserwacji. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci, które wykazują trudności w nauce czy bariery w funkcjonowaniu w życiu placówki. To dzięki harmonijnej pracy specjalistów z nauczycielami możemy wyznaczyć rzetelne kierunki pracy z dzieckiem o szczególnych potrzebach.

10. Odroczenie obowiązku szkolnego – tylko i wyłącznie na wniosek rodzica.

Pomimo, że w niektórych przypadkach wystąpią przesłanki, wskazujące na to, że dziecko nie osiągnęło dojrzałości szkolnej, to niestety, jako dyrektorzy nie możemy wydać decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego. Decyzję może podjąć tylko i wyłącznie dyrektor szkoły podstawowej, do której miałoby uczęszczać dane dziecko, na wniosek rodziców. Jako osoby zarządzające przedszkolem możemy jedynie wskazać zalecenie o potrzebie odroczenia tegoż obowiązku, natomiast rodzic nie ma obowiązku stosowania się do niego oraz nie jest zobowiązany do dostarczania takich zaleceń do szkoły.

Po więcej informacji, warto odnieść się do przepisów:

U S T AW Y z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe Dz. U. 2017 poz. 59 http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000059/U/D20170059Lj.pdf

ROZPORZĄDZENIA MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 27 sierpnia 2019 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków (Dz. U. z 2019r. poz. 1700) http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001700/O/D20191700-c1.pdf

ROZPORZĄDZENIA MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ( Dz. U. z 2017 r. poz. 1591 ze zm.) http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001591/O/D20171591.pdf